We trappen deze rubriek af met een gesprek met Ada Ozdogan. Bij Het Zuidelijk Toneel maakte zij begin dit jaar Holly Goosebumps. De voorstelling ging op 14 maart feestelijk in première in theater De Nieuwe Vorst in Tilburg. Daarna werd deze 'epische blockbuster op het toneel' direct omarmd door pers en publiek: meerdere landelijke kranten bekroonden Holly Goosebumps met vier sterren, en zowel NRC als de Volkskrant riepen het stuk uit tot 'een van de beste voorstellingen van dit moment'.

"Mijn voorstellingen zijn altijd filmisch, sound driven, episch, absurdistisch, kleurrijk, humoristisch, heel veel bullshit gelul, pop culture, filmreferenties en background stories."

"Het maakproces van deze voorstelling ontwikkelde zich in meerdere fasen. Het begon bij een praktisch uitgangspunt. Sinds het nieuwe kunstenplan werkt Het Zuidelijk Toneel volgens de richtlijnen van de Theatre Green Book, gericht op duurzaam theatermaken. Voor seizoen 2024/2025 was het uitgangspunt: immateriële vormgeving – met zo min mogelijk fysieke middelen. Dat inspireerde en prikkelde mij om een voorstelling te maken waarin geluid centraal staat: het stuurt, manipuleert, decoreert en vertelt het verhaal mee als een extra personage.

Daarnaast ben ik enorme liefhebber van film, in het bijzonder van de manier waarop muziek het narratief in een film versterkt. Wat mij opviel aan klassieke Hollywoodfilms is dat ze vrijwel constant worden begeleid door underscores; momenten van stilte zijn zeldzaam. Dit lijkt een overblijfsel uit het tijdperk van de stomme film, waarin muziek essentieel was om het verhaal – in afwezigheid van gesproken dialoog – tot leven te brengen. Deze observatie maakte mij ervan bewust dat het medium film zichzelf meester heeft gemaakt in het sublieme samenbrengen van beeld en geluid. Hier wilde ik van afkijken, leren en toepassen in het theater."

"In de volgende fase realiseerde ik me dat ik een verhaal wilde vinden dat inhoudelijk aansloot bij dit auditieve concept. Al snel ontstond de wens om een episch, gelaagd narratief te maken, waarin geluid niet ondersteunend maar bepalend is. Daarbij speelde ik met het idee om een nieuwe mythologie te creëren: een originele vertelling opgebouwd uit fragmenten van bestaande mythen – samengeperst tot een pulp fictie waarin verschillende tradities en referenties verbindend samenkomen.

Een belangrijk doel in mijn werk is het ontwikkelen van gelaagde vrouwenrollen. Geen eendimensionale personages, maar complexe vrouwen die twijfelen, aanvallen, misleiden, lelijk zijn en – ondanks hun intelligentie – domme, menselijke fouten maken. Binnen de Griekse mythologie vond ik die gelaagdheid moeilijk: vrouwelijke figuren blijven daar vaak beperkt tot stereotypen. Daarom verbreedde ik mijn zoektocht en vond in de Mesopotamische mythologie de demonische godin Lamastu – een intrigerend personage dat zowel vernietigend als beschermend is en vol contradictionaire intenties zit. Lamastu werd het vertrekpunt voor mijn nieuwe mythologie: een epische wereld waarin geluid, complexe vrouwelijke personages en morele ambiguïteit samenkomen op het toneel."

"De soundtracks worden op uiteenlopende manieren ingezet binnen de voorstelling. In één scène gebruiken we muziek om de innerlijke belevingswereld van het hoofdpersonage, Holly, tot uitdrukking te brengen. Waar normaal gesproken tekst deze rol zou vervullen, hebben we hier bewust gekozen voor muziek als expressiemiddel. In een andere scène fungeert de soundtrack juist als spanningsopbouw: de muziek suggereert een naderende dreiging, nog vóór die in de tekst of handeling zichtbaar wordt.

Wat we tijdens het maakproces intrigerend vonden, is hoe de relatie tussen de acteurs en de muziek telkens verschilt. In het eerste voorbeeld kleuren de spelers mee met de muziek, waardoor hun spel een verlengstuk van de soundtrack wordt. In het tweede geval spelen ze juist tegen de muziek in, wat een spannende frictie oplevert. Dat is een fundamenteel verschil met film, waar muziek pas in de montagefase wordt toegevoegd en acteurs tijdens het spel geen directe wisselwerking met de muziek hebben. De acteurs moeten dus heel bewust rekening houden met wat de muziek doet, en hoe ze zich ertussen kunnen manoeuvreren met hun spel, of zich juist kunnen laten meevoeren op de stroom van de muziek."

"Wanneer ik meeloop in een demonstratie of mars – zoals voor Free Palestine, of tegen fascisme, racisme en discriminatie – en samen met duizenden gelijkgestemden op de Dam sta, voel ik direct een golf van ontroering. Tranen in mijn ogen, kippenvel over mijn hele lijf. In een tijd waarin individualisme en het uiteenvallen van gemeenschappen zo voelbaar zijn, ervaar ik daar juist een diep gevoel van verbondenheid, warmte en collectieve kracht.

Een van mijn favoriete soundtracks is die van Le Mépris, de film van Jean-Luc Godard. Ik houd van de weemoedige pathos in de muziek, die wonderlijk contrasteert én harmonieert met de monumentale mediterrane beelden en het ingetogen, haast afstandelijke spel van de acteurs. Die gelaagdheid raakt me telkens opnieuw."

Holly Goosebumps is nog t/m 16 mei te zien in theaters door heel Nederland.